Vakfenin Yapıldığı Yer neresidir? Vakfe, hac ibadeti için geçerli olan bir terimdir. Arafat vakfesi olarak da anılan bu ibadet, haccın bir parçasıdır. Arafat, Mekke’nin 25 km güney doğu noktasında yer alan ovaya benzer düz bir alandır. Hz. Adem ve Hz. Havva’nın cennetten indirildikten sonra buluştukları yere Arafat adı verilir. Buluştukları güne ise Arefe denilmektedir. Hıll bölgesi sınırları içerisinde alan Arafat ile Harem sınırları arasında Urene vadisi, Arafat bölgesinin ortasında kalan alana Cebel-i Rahme (Rahmet Dağı), batı noktasında ise Nemire Mescidi yer alır. Hac ibadetinin asli rüknü olarak kabul edilen vakfe, Arafat bölgesinde ihya edilir.
Urene vadisi hariç, diğer alanların hepsi vakfe yeri kabul edilir. Peygamber Efendimiz (S.A.V);
“Arafat’ın her yeri vakfe yeridir. Ancak Urene Vadisi’nden uzak durun.” buyurmuştur.
Urene vadisi, Harem sınırı ile Arafat arasında kalan bölgedir. Arafat bölgesine dahil değildir. Mekke yolunda bulunan Urene vadisi dışında kalan Arafat bölgesinin herhangi bir yerinde vakfe görevini yerine getiren hacılar, haccın bu asli rüknünü yerine getirmiş olurlar.
Vakfe Nedir? Ne Anlama Gelir? Vakfenin Yapıldığı Yer Neresidir?
Kelime anlamı olarak belirli bir yerde bir süre kalmak anlamına gelen “vakfe” bir hac terimidir. Hac görevini yerine getirmek üzere ihrama giren kimsenin Zilhicce ayının 9. günü zevalden sonra Arafat bölgesinde bir süre kalması demektir. Hac ibadeti, Arafat vakfesi yapılmadan geçerli sayılmaz.
“Arafat’tan ayrılıp (Müzdelife ‘ye) akın edînce Meş’ar-i Haram’da Allah’ı anın.” “Sonra insanların akın ettiği yerden (Arafat ‘tan) siz de akın edin.”
Bu ayette belirtildiği üzere vakfe haccın şartlarından biridir.
Arafat Vakfesi Ne Zaman Yapılır?
Vakfe’nin uygun şekilde yapılması için belirli bir zaman vardır. Arefe günü yani Zilhicce Ayı’nın 9’uncu günü güneşin zevalinden sonra başlar, Kurban Bayramı’nın yani Zilhicce Ayı’nın 10’uncu fecr-i sadığa kadar devam eder. Bu süreç içerisinde Arafat içerisinde vakfe görevini yerine getirmemiş kimseler haccın asli rüknünü yerine getirmemiş ve dolayısıyla hac ibadetini yerine getirmemiş olur. Vakfe yapacak kişiler zamanına dikkat etmelidir. Arefe günü öğle vaktinden önce, bayramın biri günü sabah namazı zamanının geldiği andan sonra vakfe yapılmaz.
“Fecir doğmadan önce Arafat’a yetişen kimse hac yapmış olur.”
“Kim Müzdelife gecesi sabah namazından önce Arafat’ a gelirse haccı tamam olmuştur.”
anlamında söylenen hadisler, Arafat vakfesinin son zamanını kesin olarak bildirmektedir.
Peygamberimiz (S.A.V) zevalden sonra vakfe görevini yerine getirmiş ve
“Haccın menâsikini benden alınız” buyurmuştur.
Hac ibadetini yerine getirmek üzere niyet eden hacı adayları, Arafat Vakfesini mutlaka yerine getirmelidir. Aksi halde tekrar hac ibadetini yapması gerekecektir.
Arafat Vakfesi’nin Rüknü Nedir?
Hac ibadeti, belirli kurallar ve şartlar üzerine kurulu bir ibadettir. Bu şartlardan biri de Arafat vakfesidir. Arafat vakfesinin bir rüknü vardır. Bu da, arafat bölgesi sınırları içerisinde, belirli zaman aralığında kısa bir süre bulunmaktır. Bir kimse ihramlıyken belirlenen zaman içerisinde bilerek, bilmeyerek, uyanık, uyuyarak, baygın ve ayık, yürüyerek veya araçla, cünüp, adetli, lohusalı, niyetli veya niyetsiz bir şekilde Arafat bölgesinde bulunması dahi vakfe görevini yerine getirmesi için yeterlidir.
Arafat Vakfesinin Geçerli Olma Şartları Nelerdir?
Hac ibadetinin şartlarından biri olan Arafat vakfesinin geçerli olması için üç adet şart bulunuyor. Bunlar şu şekildedir;
- Hac ibadeti niyetiyle ihrama girmiş olmak,
- Vakfeyi, Arefe günü yani Zilhicce ayının 9’uncu günü güneşin zeval noktasına gelmesinin ardından kurban bayramının birinci günü yani Zilhicce ayının fecr-i sadığa kadar olan süre içerisinde gerçekleştirmektir. Hanbeli mezhebine göre Arafat vakfesi ibadeti, Arefe günü fecr-i sadıktan, bayramın birinci günü fecr-i sadıka kadar yerine getirilebilir.
- Vakfe görevi Arafat sınırları içerisinde gerçekleşir. Arafat bölgesi sınırları dışında yapılan vakfe geçerli olmaz.
Belirlenen süre içerisinde kısa da olsa bir süre Arafat bölgesinde bulunmayan kişilerin haccı kabul olmaz. Bu kişiler daha sonraki yıllarda tekrar hac görevini yerine getirmek için kutsal toprakları ziyaret etmelidir.
Arafat Vakfesinin Sünnetleri Nelerdir?
Arafat vakfesi hac ibadeti için kritik unsurlardan biridir. Öyle ki vakfeyi yerine getirmeyen kişilerin haccı geçerli sayılmaz. Arafat vakfesinin sünnetleri şu şekildedir;
- Arefe günü sabah güneşin doğumunun ardından Mina’dan Arafat’a hareket edilir.
- Zeval vaktinden önce Arafat bölgesi sınırları içerisinde olmak.
- İmkan varsa vakfe için gusül abdesti almak.
- Öğle namazı öncesinde Nemire Mescidi’nde hutbe okunması.
- O gün oruç tutmamak.
- Vakfe sırasında abdestli ve kıbleye yön almak.
- Mümkün olduğunca Cebelü’r Rahme yakın bir bölgede vakfe yapmak.
- Öğle vaktinin gelmesiyle ve ikindi namazları birleştirilerek kılınması. Yani Cem-i takdim yapmak.
Peygamber Efendimiz (S.A.V) Arafat bölgesinde öğle ve ikindi namazını öğle vaktinde birleştirerek kılmıştır. Ebu Hanife’ye göre ikinci vaktinde namazın cem-i takdim ile kılınması için, Arefe günü hac niyetiyle ihramlı olarak Arafat’ta bulunmak ve namazı Mescid-i Nemire’de cemaat ile beraber kılmak gerekir. Aksi halde her namaz, kendi zamanında kılınır. Arafat’ta yerine getirilen vakfenin ardından hac ibadeti geçerli olur.
