İslam’ın Müslümanlara farz kılınan beş şartından biri olan hac ibadeti, maddi imkanları yerinde olan her Müslüman’ın yerine getirmesi gereken bir ibadettir. Haccın Vacipleri Nelerdir? Hicretin 9. yılında farz kılınan hac ibadeti, imkan olduğu takdirde mutlaka yerine getirilmelidir. Kendi içerisinde çeşitli vacipleri bulunan hac ibadeti, mezheplere göre farklılık gösterir.
Hac ve Umre Arasındaki Fark Nedir?
Haccın Vacipleri Nelerdir?
Hanefi, Şafii ve Maliki mezheplerine göre hac ibadetinin vacipleri şu şekildedir;
Hanefi mezhebine göre hac ibadetinin vacipleri
- Sa’y yapmak,
- Müzdelife’de vakfe yapmak,
- Şeytan taşlamak,
- Saçları tıraş etmek ve kısa hale getirmek,
- Veda tavafı yapmak.
Şafii ve Hanbeli mezheplerine göre haccın vacipleri
- İhrama, mikattan girmek,
- Cemrelere taş atmak,
- Müzdelife’de vakfe yapmak,
- Bayramın 1, 2 ve 3’üncü günlerinde Mina’da gecelemek.
- Veda tavafı yapmak.
Maliki mezhebine göre haccın vacipleri
- Telbiye
- Müzdelife’de gecelemek
- Tıraş olmak veya saçları kısaltmak
- Eyyam-ı teşrik günlerinde Mina’da gecelemek
Hac Nedir?
Hac, kelime anlamı olarak hürmete ve ziyaret edilmeye değer makamları ziyaret etmek anlamına gelmektedir. İslamiyet’te ise özel vakitte bir miktar durmak, Kabe-i Muazzama’yı ziyaret etmek, usulüne göre tavaf etmek ve kutsal topraklarda her anı ibadetle geçirmektir. Hac görevini yerine getiren kişiler Hacc beya Hacı denir. İslam dininin beş şartından biri olan hac ibadeti, gücü yeten herkese farz kılınmıştır.
Allah-ü Teala şöyle buyurmuştur:
وَلِلّٰهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ اِلَيْهِ سَبٖيلًا
“Ona varmaya gücü yeten kimsenin Kâbe’yi tavaf etmesi Allah’ın insanlar üzerindeki hakkıdır.” [Al-i İmran 97]
Hz. Rasûlullah [sallallahu aleyhi vesellem] şöyle buyurmuştur:
بُنِىَ الإِسْلاَمُ عَلَى خَمْسٍ شَهَادَةِ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ وَأَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ اللَّهِ، وَإِقَامِ الصَّلاَةِ ، وَإِيتَاءِ الزَّكَاةِ ، وَصَوْمِ رَمَضَانَ ، وَالْحَجِّ
“İslam beş temel esas üzere kurulmuştur. Allah’tan başka ilah bulunmadığına ve Hz. Muhammed’in [sallallahu aleyhi vesellem] O’nun elçisi olduğuna şahitlik etmek, namazı dosdoğru kılmak, zekâtı vermek, Ramazan orucu tutmaktır ve hac yapmak.” [Buhari, Müslim]
Efendimiz [sallallahu aleyhi vesellem]; hac ibadeti hem mal hem de bedenen yapılan bir ibadet olduğu için acele davranmamız gerektiğini ifade etmiştir.
Nitekim İbn Abbas [radiyallahu anh] anlatmıştır:
“Rasûlullah [sallallahu aleyhi vesellem] buyurdular ki:
“Kim hac yapmak isterse acele etsin. Çünkü olur ki insan hastalanır (bineği) kaybolur, (gitmeye mani) bir iş zuhur eder.” [Ahmed, İbn Mace]
Haccın Çeşitleri Nelerdir?
Hac ibadeti yapılış bakımından üç farklı şekilde yerine getirilir. Hac ibadetini yerine getirmek isteyen bir kişi, üç tür hac çeşidinden birini seçerek yerine getirebilir. Hacı adayı, usulüne uygun şekilde hangi hac türünü yerine getirirse hac görevini tamamlamış olur.
- İfrad Haccı: Hac ayları geldiğinde yalnızca hac yapmak için ihrama girilip, umre yapmadan yapılan hacdır.
- Temettü Haccı: Hac ayları içerisinde hac ve umre için ayrı ayrı niyet edilir ve ihrama girilir. Türk hacı adaylarının en çok tercih ettiği hacı türü budur.
- Kıran Haccı: Hac ve umre ibadeti için birlikte niyet edilerek, ikisi tek bir ihramda birleştirilir ve yapılır.
Haccın Farzları Nelerdir?
Hac ibadetinin farzları mezheplere göre değişir. Hanefi, Şafii, Hanbeli ve Maliki mezheplerine göre hac ibadetinin farzları nelerdir?
Hanefi mezhebine göre haccın farzları
Hanefi mezhebine göre haccın farzları, bir şart ve iki rükünden oluşmaktadır. Bunlar arasından ihrama girmek haccın temel şartıdır. Arafat’ta vakfeye durmak ve Kabe’nin etrafını tavaf etmek ise haccın rükünüdür.
- Haccı ihramlı yapmak: Hac ibadetinin uygun şekilde yerine getirilmesi için ihrama girmek şarttır. İhramsız yapılan hac, geçerli olmaz. Haccın rükünleri ihramlı bir şekilde yerine getirilmelidir.
- Arafat Vakfesi: Hac ibadetinin kabul olması için ihram giyilerek Arafat vakfesi görevinin yerine getirilmesi şarttır. Vakfe, hac görevini yerine getirmek niyetiyle ihrama girmiş bir kişinin Zilhicce ayının 9. günü zeval vaktinin ardından Arafat’ta bir süre kalması demektir. Burada, tüm dünyevi durumlardan arınıp Allah’a dua edilir.
- Ziyaret Tavafı: Hac ibadetini yerine getiren kişi Arafat vakfesinin ardından ziyaret tavafını da yapmakla yükümlüdür.
Şafii mezhebine göre haccın farzları
- İhrama girmek (niyet),
- Arafat’ta vakfe yapmak,
- Ka’be’yi tavaf etmek,
- Sa’y yapmak,
- Saçları tıraş etmek veya kısaltmak,
- Bu rükünler arasında sıraya (tertibe) uymak.
Bu farzlar, haccın rükünleri olarak adlandırılır.
Maliki ve Hanbeli mezheplerine göre haccın farzları
- İhrama girmek,
- Arafat’ta vakfeye durmak,
- Kabe’yi tavaf etmek,
- Sa’y yapmak.
Bu farzlar, haccın rükünleridir.
