Hicri takvimin beşinci ayı olan Cemaziyelevvel Ayı, çeşitli faziletleri olan kıymetli bir aydır. 1445 miladi takvimine göre 1 Cemaziyelevvel 3 Kasım 2024 tarihine denk gelir. Cemaziyelevvel’in ilk gününde, 3. gece, 21. gece ve 27. gecesinde kılınacak namaz ve zikirler bulunuyor. Her anı ibadetle geçirilmesi gereken Cemaziyelevvel Ayı nedir? Cemaziyelevvel ne demek? gibi sorularda sık sık araştırılmaktadır.
Cemaziyelevvel Ne Demek?
Hicri yılın dördüncü ayı Rebiülahir ayından sonra gelen ve Hicri takvimin beşinci ayı olan Cemaziyelevvel, soğuk ve kurak anlamlarına gelen cumada hamse olarak da anılmaktadır. İsmin bugüne bu şekilde gelmesi, değiştirildiği dönemde soğuk ve kuralığın hakim olduğu bir süreç içerisinde olduğuna dair rivayet edilmesidir.
Cemaziyelevvel Ayı Nedir?
Cemaziyelevvel, Türkçe manası olarak “cemaziyelevvelini bilmek” deyimi içerisinde bir kişinin kısmen lekeli olan ve herkes tarafından bilinmeyen geçmişten bugüne kinaye olarak kullanılmaktadır. Özellikle bolca tövbe ve istiğfar edilerek geçirilmesi gereken bir ay olup, Türkçemize bir deyim ile gelmiştir. Deyim içerisinde, “Ben onun cemaziyelevvelini bilirim” ifadesi kullanılır. Bu deyimin hikayesi ise şu şekildedir;
“Arşiv müdürlüğünde çalışan bir zat günü ve ayı geçen belgeleri arşive kaldırır. Arşive kaldırılan evraklar ise rulo haline getirilir ve bez bir çuval içerisine konulurdu. Çuvalın üzerine ise hangi ay olduğu yazılırdı. O sıralarda ekonomik durumu kötüye giden çalışan elbise ihtiyacını karşılayamaz hale gelmiştir. Böylece arşivde belgelerin saklandığı bez çuvallardan bir kaçını evine götürerek hanımına elbise diktirmiştir.
Fakat götürdüğü bu çuvallardan birinin üzerinde Cemaziyelevvel yazısı silinmemiş ve kalmıştır. Yağmurlu bir havada ise ince kumaşlarla giyinen o dönemin insanları yağmur yağmasıyla birlikte içerisinin görünmesi sebebiyle iç giyiminde Cemaziyelevvel yazısı belirmiştir. İnsanlar mahcup olmasın diye farkettirmese de zaman içinde ciddi bir zenginliğe erişen zat bir mecliste kendisini överken mecliste bulunanlardan bir tanesi gayet mütevazı bir şekilde “Efendi biz senin cemaziyelevvelini de biliriz” diyerek ince bir nüansla dokunmuştur.”
Cemaziyelevvel Ayının Önemi
İslam tarihine baktığımızda Cemaziyelevvel ve Cemaziyelahir ayları içerisinde pek çok önemli olay gerçekleşmiştir. Hz. Ali’nin doğumu Cemaziyelevvel ayında gerçekleşmiştir. Cemel Vak’ası ise bu ayın on beşinde gerçekleşmiştir. Bu nedenle bu kıymetli ay tövbe ayı olarak zikredilmektedir. Cemel Vak’ası istenmeyen bir olay olup, Müslümanlar arasında gerçekleşen bir mücadeledir.
Sonrasında ise Müslümanlar, tövbe ederek Allah’a sığınmışlardır. Böylelikle bu ay tövbe ayı olarak düşünülmektedir. Bir diğer önemli olay ise Hz. Ömer’in Cemaziyelahirin altısında halife olması olayıdır. Bununla beraber Ca’fer es-Sadık(rad. anh) bu ayın altısında doğmuş, Hz. Fatıma (rad. anha) ise yirmisinde doğmuştur.
Cemaziyelevvel Ayının Faziletleri Nelerdir?
Cemaziyelevvel ibadetleri ve Cemaziyelevvel ayında neler yapıldığı değerlendirildiğinde faziletleri oldukça büyüktür. Bu ayın her anından faydalanmak için bolca ibadet edilmelidir. Allah’a yakınlaşmak, tövbe ve istiğfar etmek önemlidir. Cemaziyelevvel ayının ilk gecesinde kılınması faziletli bir namaz vardır. 2 rekat şeklinde kılınan bu namazın ilk rekatında 1 Fatiha, 1 Cuma Suresi, ikinci rekatta ise 1 Fatiha ve ardından Müzzemmil Suresi okunur.
Herkes tarafından bilinen sureler olmaması nedeniyle zor olarak görülse de bu gecenin en kıymetli ibadetidir. Cemaziyelevvel’in ilk gününde de kılınması faziletli bir namaz vardır. Gündüz kılınan namaz 4 rekattır. Her rekatta ise 1 Fatiha ve 7 Nasr Suresi okunur. Bu kıymetli ayın üçüncü gecesi ise Kadir gecesiyle bir tutulur. Üçüncü gecesinde 20 rekat kılınan bir namaz vardır. İkişer rekat şeklinde kılınan bu namazın her rekatında 1 Fatiha Suresi ve 10 Kadir Suresi okunur. Namaz bitiminde ise şu dua okunur;
“Ey büyük olan Allah’ım azametinle daima her şeyden büyük oldun. Bütün azametler sadece senin azametinde toplanmıştır. Ya azim olan Rabbim” diyerek Allah-u Teala’yı tekbir etmek ile ilgili zikir-i şeriftir.
Bu kutlu günün 21’inci gecesinde kılınan iki rekatlık bir namaz daha vardır. 1 Fatiha suresi ve herhangi bir sure okunarak kılınır. 27. gecesinde de dört rekatlık bir nafile namazı bulunur. Her rekatta 1 Fatiha ve Duha Suresi okunur. Namazın bitiminde ise
“Sübbühün, Kuddusun Rabbüna ve Rabbül melaiketi ver ruh” (Seni noksan sıfatlardan tenzih ederim. En yüce en mukaddes olan sensin Ya Rabbi. Bütün meleklerin sahibi sensin Allah’ım” zikri edilir.